SCYPHUS

SCYPHUS

inter poculorum genera Romanis usitata, memoratur l. 36. ff. de auro et arg. leg. ubi IC. enumerat trullas, Scyphos, modiolos, phialas: et Macrobio Saturnal. l. 5. c. 21. ubi is habet carchesia, cymbia, cantharos, scyphos, alii pateras, crateras, emistas, Bacchia, calatos, calices et ampullas. etc. Graecis etiam in usu fuisse, Iul. Pollex ostendit l. 6. c. 2. et a Latinis usurpata vox. Cicer. Verr. 6. Hinc illa Verrea nata sunt, hinc in convivium Sextum Conv. protraphi iussit, in quem Scyphum de manu iacere conatus est. Suetonius Nerone c. 47. duos Scyphos gratissimi usus, quos HOmericos a caelatura carminum Homeri vocabat, solo illisit. Ubi quos Scyphos Suetonius, illos Calices vocat Plinius l. 37. c. 2. quod non magna utriusque poculi differentia, et materia communis esset, scil. aurum, argentum, gemmae. Meminit tamen et e fago Scyphi, Alb. Tibullus l. 1. El. 10. v. 7.

Divitis hoc vitium est auri, nec bella fuerunt,

Faginus astabat cum Scyphus ante dapes.

Herculaneos prae aliis laudatos reperias, ab Hercule inventore, apud Macrob. Saturn. loc. cit. capacitatis tantae, ut eô velut navigiô maria traiecisse, finxerit Antiquitas: Quos Boeotiis in praecipuo usu fuisse, docet Athenaeus l. 11. c. 12. quod tutelare eius urbis regionisque Numen esset. Eô nondum Epotô, repente velut telo confixum ingemuisse, Alexandrum M. refert Curt. l. 10. c. 4. qua de re Lipsius ad Senec. ep. 38. Alexandrum, ait, intemperantia bibendi et ille Herculaneus ac fatalis scyphus condidit: quem duos congios cepisse, tradit Athen. l. 10. c. 9. Vide quoque Tiraquellum ad Alex. ab Alex. l. 3. c. 10. Istinsmodi scyphum semper post cenam habuisse Camatherum Logothetam, narrat Nicetas Choniates, memoratque Cicer. loc. cit. duo pocula Herculea, manu Mentoris facta. Ex ligno fuisse poculum illud

Herculis, piceque oblitum, ne carie consumeretur, et ab eo in sacris adhibitum, Serv. ad l. 8. Aen. meminit, v. 278.

Et sacer implevit dextram Scyphus, etc.

Plura apud Thom. Dempsterum ad Rosin. l. 5. c. 33. uti de investitura per Scyphum suô locô. Sed et sic vocabatur vas illud, quod in sacris Vestae Deae usurpatum, quibusdam Cadus, communiter Futile, appellatum est. De quo ita Gyraldus Histor. Deorum Syntagm. 17. Et aqua in sacrificiis adhibebatur. Nam et expurgari adeuntes ad sacra solitos aquae inspersionibus legimus: in qua torrem ex altari, ubi rem divinam fecissent, prius extinxissent; quae Chernips dicebatur. Hinc Servius Aen. l. 4. quod, qui Superis sacrificabant, abluerentur, scripsit. Aquam autem Romani de fonte Iuturnae in omnibus sacris aahibebant, aspergebanturque. Eam vero super terram posuisse, piaculum ac triste omen erat: Ideo vas latô ore et fundô angustô, in quo hauriretur, ne stare posset, in sacris adhibebant. Quod Donatus et Servius Futile vocant; Eruditi quidam Cadum vel Scyphum dicunt. Tenere id manibus oportebat, quod quidem Flaminicae Virgines sacrorum ministrae aut Vestalium famulae, et nonnumquam pueri Flaminum ministri, quos Camillos appellabant, patrimi et matrimi omnes coronati tenebant, etc. Vide Fortun. Licetum de Lucernis l. 6. c. 17. Etiam in Ecclesia Romana Scyphus inter vasa sacra recensetur vulgo, in quem vinum, quod in S. Eucharistia offerebatur, ex maiori calice solebat refundi. Ordo Roman. Pontifice oblationes populorum suscipiente, Archidiaconus suscipit post eum amulas, et refundit in calicem maiorem, quem sequitur cum scypho suyper planetam Acolytus, in quem calix impletus refunditur. Vide de eo Dominic. Macrum in Hierolex. ex Car. du Fresne in Glossar. e quibus hic, Scyphum tenendi utraque manu, cum bibebatur, morem, Monachis fuisle proprium, insuper observat. De Scyphorum vero caelatura, et paribus in Delphica seu abaco apud Romanos collocari solitis, diximus supra.